Note
Bài viết này không nhằm cổ xúy bạn thay đổi trường phái tư tưởng và chống đối với các trường phái tư tưởng khác, đặc biệt là tư tưởng mà Đảng Cộng Sản Việt Nam đã đề ra. Hãy biết ơn vì Đảng đã tìm ra con đường đúng đắn để mang đến cho Việt Nam chúng ta độc lập, tự do, hạnh phúc và phát triển thịnh vượng như hiện tại.
Chỉ nhằm nói lên quan điểm và những vấn đề mà tôi gặp phải, và mong nó sẽ phần nào giúp đỡ các bạn đọc gặp phải các vấn đề như tôi.
Bài này mang tính cá nhân và chỉ mang rất nhỏ tính học thuật và hàn lâm, nếu bạn đọc không vừa ý thì có thể trực tiếp tranh luận với tôi hoặc đọc những bài viết khác.
Lời nói đầu
Con người vốn là một sinh vật nhỏ nhoi và mong manh giữa cái vũ trụ rộng lớn này. Hẳn bàn về các sự sống ngoài hành tinh, thứ duy nhất tách biệt chúng ta với hàng tỷ loài sinh vật trên quả địa cầu này lại là khả năng tư duy trừu tượng của chúng ta.
Nó cho chúng ta khả năng ghi nhớ, suy nghĩ ra các giải pháp cho các vấn đề sinh tồn trong cuộc sống. Nó là một món quà, đồng thời cũng là một lời nguyền dành cho nhân loại. Khi chúng ta tự nhận thức rằng chúng ta chỉ là những hạt bụi vật chất của vũ trụ vô tình tạo nên, và đạt được sự sống.
Ngoài sinh tồn và duy trì giống loài, liệu bạn có thể tự nghĩ ra cho mình một lối thoát, một mục đích vĩ đại của việc bạn tồn tại là gì không? Đương nhiên số đông thế giới đã trả lời bằng tôn giáo, đức tin. Thế còn tôi? Tôi thật ra ban đầu thấy ý nghĩa của việc sống thật ngu xuẩn, từ chối giá trị của sự tồn tại may mắn và ngắn ngủi này. Nhưng khi ngẫm lại, tôi thấy bây giờ mình đã đổi lại quan điểm một chút.
Đời thật sự không có ý nghĩ gì cả, thế tại sao bạn lại không tự viết nên ý nghĩa cho nó đi? Một màu sắc chỉ riêng bạn thấy, quý trọng những thứ cũng có thể nói là may mắn để được tồn tại trong mắt bạn. Đây là tiền đề của Chủ nghĩa hư vô tích cực. Bạn đọc hãy cùng theo dõi để hiểu hơn về khái niệm này và nhận xét việc nó có thể giúp bạn trong cuộc sống không?
Hư vô tích cực là gì?
Con người như đã nhắc, việc tồn tại một tư duy độc đáo như vậy, đã luôn làm nhân loại băn khoăn về lí do sống, lí do tồn tại của mình, hay gần hơn là những gì mình đã và đang làm thật sự có ý nghĩa gì không? Các tôn giáo trả lời bằng những thực thể ngoài tầm với của hiểu biết chúng ta, duy vật thì trả lời bằng những giá trị vật chất trước mắt mà con người có thể đạt được, vân vân. Nhưng nếu tôi nói rằng trong lịch sử triết học của nhân loại, đã sản sinh ra một trường phái triết học phủ định hết tất cả những giá trị kia. Bạn đọc có tò mò không?
Đó là chủ nghĩa hư vô, hay nihilism, chữ nihil trong đó bắt nguồn từ tiếng Latin, nghĩa là không có gì. Như tên, nó phủ định tất cả mọi khía cạnh trong cuộc sống của bạn từ kiến thức, vật chất, đến cả sự tồn tại và ý nghĩa cuộc sống của bạn.
Thuyết hư vô thường gắn liền với nhà triết học người Đức Friedrich Nietzsche, người có sự nghiệp và cuốn sách tên "Thượng đế đã chết" gây nhiều tranh cãi, Nietzsche cho rằng hư vô sẽ dẫn đến sự phá hủy của các niềm tin, giá trị và ý nghĩa cuộc sống, gây ra một cuộc khủng hoảng lớn. Đồng thời nhấn mạnh rằng hư vô là không thể tránh khỏi, nó là một cuộc khủng hoảng hiện sinh cần thiết để bản thân mỗi người để tìm ra giá trị, ý nghĩa của bản thân.
Nietzsche không coi hư vô là một giải pháp với cuộc sống khủng hoảng của bạn, mà là một vấn đề u nhọt thì đúng hơn. Thế tại sao tôi lại đề cập đến hư vô, một khái niệm tiêu cực có thể làm suy nghĩ của bạn rối ren hơn? Thật ra cái chúng ta đang nhắm đến là hư vô tích cực, một người anh em hiện đại hơn, hợp với văn hóa pop và GenZ của chúng ta hơn.
Hư vô tích cực là mặt còn lại của chủ nghĩa hư vô, tức là nó không từ chối việc cuộc sống không có ý nghĩa, mà điều này có nghĩa rằng bạn không bị gò bó bởi bất kỳ định nghĩa nào, mà cuộc sống có ý nghĩa nếu bạn nghĩ nó có. Thế hư vô tích cực nghe đâu khác gì so với chủ nghĩa hiện sinh/phi lý? Không vẫn có sự khác biệt, Kurzgesagt, người đã giải thích nó trên Youtube, muốn hư vô tích cực là một góc nhìn tích cực hoàn toàn, cho sự vô nghĩa ấy là động lực bạn tiến lên trong cuộc sống.
Vũ trụ là một tập hợp hỗn loạn, và chúng ta không thể nào hiểu nổi việc tại sao nó tồn tại, chúng ta đi qua lại cũng chỉ là kết quả may mắn từ quá trình hóa, sinh, lý tạo nên. Mặt trời cũng không chiếu sáng cho chúng ta mà bản chất nó đã thế. Vũ trụ có quá nhiều thứ to lớn ngoài kia mà khó thể nào biết được rằng khi nào con người sẽ khám phá được hết. Cuộc sống vốn phải bối rối, thậm chí chúng ta, những cơ thể sống to lớn lại được tạo ra từ những thứ nhỏ bé lại không sống, chúng ta cũng chỉ là một khoảnh khắc ngắn, tạm thời trong quá trình kéo dài gần như vô tận trước khi tự sụp đổ của vụ trụ.
Quá trình sinh tồn chúng ta tồn tại nhiều thử thách, nỗi đau, mất mát, bạn hỏi tại sao? Sinh tồn mà, nó vốn đã thế! Con người vốn khá tham lam khi khi chỉ muốn quá trình ấy trải dài hoa hồng và hạnh phúc, bản chất con người hay vũ trụ cũng vậy, bạn không thể thay đổi, đó là mưu cầu và nguyên lý nó tự sản sinh và đạt được.
Vì thế nếu bạn lạc lối giữa dòng đời vô định, và suy thịnh khó đoán, thì tại sao bạn không nghĩ, ngoài kia có những con người cần bạn giúp, có bố mẹ để bạn ở bên, có những công trình cần bạn thiết kế, có những kiến thức bạn khao khát muốn biết, những căn bệnh bạn muốn chữa, hoặc chỉ đơn giản là có những người bạn cần bạn an ủi, ôm ấp? Đó là sự hư vô tích cực, và bản chất nó không cần có ý nghĩa, chính bạn và những thứ xung quanh bạn mới chính là ý nghĩa của hư vô tích cực.
Hỉ nộ ái ố, trải qua đủ thì bạn mới thật sự sống, không có gì phải thấy nhục và buồn với những gì bạn nghĩ và tạo nên. Những thứ xung quanh vốn không có màu sắc, những cảm xúc ấy chính là màu sắc bạn tô lên chúng, bạn trân trọng chúng, bạn bỏ ngoài tai sự vô nghĩa của những lời đàm tếu của các cá thể nhân loại, vì đơn giản nó là cuộc sống của bạn chứ có của ai đâu?
Vẻ đẹp của hư vô tích cực đó chính là nó không khuyên nhủ bạn điều gì, mà những thứ bạn gán lên cho nó sẽ làm bạn tự quyết tâm đẩy mình về tới phía trước!
Lời kết
Mong bài viết này phần nào mang lại giá trị cho bạn, dù đây không phải là một trường phái triết học chính thống. Nhưng tôi nghĩ rằng, với kẻ đã trải nghiệm lúc lên đến đỉnh cao và tụt xuống tận cùng, thì mong bạn sẽ có thể tự giúp bản thân mà không cần lời khuyên của bất kì ai hay kể cả tác giả.
Bạn là một cá thể đặc biệt, kể cả bạn có hỏi để được sinh ra hay không? Bạn tồn tại không vì mục đích gì cả, mà phải tự trải qua nhiều thứ để viết nên những trang tương lai của mình, cũng không thể biết tồn tại những bậc siêu hình trên kia quan sát bạn và tạo ra hướng đi cho bạn không?
Nhưng hãy cứ sống theo cách của mình, làm thế nào để không cảm thấy hối hận khi ngoảnh đầu nhìn lại. Cuộc sống mà không có vấn đề thì không phải cuộc sống, nó chỉ dừng lại ở khái niệm mà thôi, thế hãy tập trung dùng nhiều cách để giải quyết vấn đề đó và tự ngẩng mặt và bước lên tới phía trước vì bản thân mình đi.